Yüzde 1’lik desteği çok gördüler

 

Meclis'teki çalışma performansıyla göz dolduran ve önemli tespitlerde bulunarak Türkiye'nin farklı sorunlarını gündeme taşıyan, çözüm önerileri sunan CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, bu kez de tarımsal desteklemede yaşanan sorunlara parmak bastı. Ülkemizde tarımsal destekleme sisteminin incelenerek tarım üreticilerine verilen desteklerin yetersizliğinin ortaya konulması ve bu kapsamda tarım üreticilerine verilecek desteklerin artırılmasına yönelik politikaların oluşturulması amacıyla Meclis Araştırması açılmasını öneren Türeli şu değerlendirmelerde bulundu:

 

AKP hükümetleri döneminde tarımsal destekleme ödemelerinin milli gelir içindeki payının 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 21’inci maddesinde en az yüzde 1 olacağı hükme bağlanmış olmasına rağmen, ortalama binde 5-6 civarında gerçekleştiği görülmektedir. Diğer taraftan, ülkemizde tarımsal destekleme ödemelerinin aslında daha yüksek olduğu konuyla ilgili Hükümet yetkilileri tarafından sıklıkla dile getirilmektedir. Bununla birlikte, bu konuda Hükümet içinde bir görüş birliğinin olmadığı ve konuyla ilgili Bakanlar tarafından farklı hesaplamaların yapıldığı ve farklı rakamların telaffuz edildiği bilinmektedir. Nitekim Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan 2013 Yılı Programı verilerine göre 2011 yılında bütçeden tarımsal destekleme ödemelerine ayrılan pay yüzde 0,55 olarak gerçekleşmiş olup, 2013 yılında yüzde 0,58 olması öngörülmüştür. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2013 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe görüşmeleri sırasında tarım üreticisine verilen kredilerdeki sübvansiyon miktarını da hesaba katarak bu oranı 2013 yılı için yüzde 0,85 olarak açıklamıştır. "

 

AKP Hükümetinin bakanları tarafından tarımsal destekleme ödemeleri konusunda yapılan farklı hesaplamaların gerçeği yansıtmadığına dikkat çeken Rahmi Aşkın Türeli, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker'in de büyük bir yanılgı içerisinde olduğunu, hesap hatası yaptığı savundu.

Türeli, "Sayın Bakan, 2013 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi üzerine yaptığı konuşmasında tarıma verilen kredi desteğinin yanı sıra DSİ sulama yatırımlarını ve arazi toplulaştırma yatırımlarını da hesaba katarak tarımsal destekleme ödemelerinin milli gelire oranını 2011 yılında yüzde 1,1 olarak ilan etmiştir. Bununla birlikte, sermaye gideri yani yatırım niteliğinde olan harcamaların bir cari transfer kalemi olan tarımsal destek olarak sayılması mümkün değildir. Tarımsal destekleme ödemelerinin özelliği cari transfer niteliğinde olmasıdır. Konuya bu çerçevede bakıldığında, DSİ sulamaları ve arazi toplulaştırma için yapılan harcamalar zaten tarım yatırımları içinde yer almış olduğundan, bunların bir de cari transferler içinde sayılması Bakanın bu konuda bir hesap hatası yaptığını ve aynı harcamaların iki kere sayıldığını ortaya koymaktadır. Diğer taraftan, Bakan Eker OECD hesabına göre Türkiye’nin tarımsal desteğinin 2011 yılında yüzde 2,18 olduğunu açıklamıştır. Bu hesaplama o ürünü üretmek için kullanılan girdilerin yurtiçi fiyatlarıyla dünya fiyatları arasındaki farkı dikkate almamaktadır. Bilindiği üzere Türkiye, mazot, gübre gibi temel girdilerde dünyanın en pahalı ülkelerinden biridir." diye konuştu.

 

Milletvekili Türeli, uygulanan destekleme politikalarının üreticilerin geliri de dikkate alındığında dünya ile rekabet edilemeyecek konumda olduğunu, dolayısıyla daha rasyonel politikalara ihtiyaç duyulduğunu ifade etti. CHP'li Vekil şöyle konuştu: "Son yıllarda yapılan sürekli değişiklikler sonucu tarımsal destekleme sisteminin izlenemez hale gelmiş olması ve bu çerçevede tarımın ve tarımdan geçimini sağlayanların sorunlarının çözümünden uzaklaşılması da önemli bir konudur. Diğer bir ifadeyle, uygulama alt yapısı tam olarak oturtulmadan ve uygulamaların etkileri tartışılmadan onlarca farklı kalemden oluşan bir destekleme sistemi meydana getirilmiştir. Bununla birlikte, tarımsal desteklere ilişkin detaylar tarımla doğrudan ilişkili kesimler tarafından bile tam olarak anlaşılamamaktadır. Buna ilaveten, uygulanan destekleme politikalarının üretim ve üretici geliri yanında, dünya ile rekabet edebilirlik konusundaki etkilerinin de tartışmalı olduğu görülmektedir. Bu çerçevede, ülkemizde tarımsal destekleme sisteminin incelenerek tarım üreticilerine verilen destek miktarının dağınıklık ve yetersizliğinin ortaya konulması ve bu kapsamda tarım üreticilerine verilecek desteklerin rasyonelleştirilerek artırılmasına yönelik politikaların oluşturulması amacıyla bir Meclis Araştırması açılmasının uygun olacağı düşüncesindeyiz. "