Bebeklerde geçmeyen sarılığa dikkat

 

Çocuk Cerrahı Prof. Dr. Orkan Ergün, genelde her yenidoğan bebekte az ya da çok ortaya çıkan sarılığın pek çok kez fizyolojik olarak değerlendirildiğini, dolayısıyle Bilier atrezi (dış safra yollarının doğuştan olmaması) gibi hastalıklardan kaynaklanan sarılıkların tanınmasının çoğu kez geciktiğini söyledi. Bu hastalığın tanı ve doğru cerrahi tedavinin yapılmasında kritik sürenin 60 gün olduğunu belirten Prof. Dr. Ergün, “Oysa yaptığımız bir araştırmada bu hastaların donanımlı ve deneyimli bir merkeze ulaşabilme süresini ortalama 74 gün olarak belirledik. Bu da başarı için kritik sürenin zaten çoktan aşıldığını gösteriyor. O nedenle yenidoğanda iki haftayı aşan sarılık ihmal edilmemeli” dedi.

 

İzmir Kent Hastanesi Çocuk Cerrahı Prof. Dr. Ergün, tanıda gecikmesinin önlenmesi için Amerikan Pediatri Akademisi ve Dünya Sağlık Örgütü’nün, 2 haftayı aşan her yenidoğan sarılığının nedeninin ortaya konabilmesi için ayrıntılı tetkik yapılmasını önerdiğini vurguladı. Ancak ülkemizde sarılığın total bilirubin değerleri ile izlenmesinin sahada en çok yapılan hatalardan biri olduğunu ve bilirubin alt tiplerinin ayrımına zamanında gidilmediğini kaydeden Dr. Ergün, şöyle konuştu:

“Çoğu kez uzamış sarılıklar susuzluğa ya da anne sütü sarılığına bağlanmakta ve ilk başlarda sarılık dışında bir yakınması olmayan bebeklerde dışkı renginin beyaza dönene kadar tanının gecikmesine neden olmaktadır. Bu hastalığın tanı ve doğru cerrahi tedavinin yapılmasında kritik süre 60 gündür; ancak, yine de ne kadar erken tanı ve cerrahi tedavi yapılırsa başarı şansı da o kadar yüksek olmaktadır. Oysa yaptığımız bir araştırmada bu hastaların donanımlı ve deneyimli bir merkeze ulaşabilme – yönlendirilme süresi ortalama 74 gün olarak belirlenmiştir. Bu da başarı için kritik sürenin zaten çoktan aşıldığını göstermektedir.”

 

Prof. Dr. Ergün, zamanında uygun cerrahi tedavisi yapılmayan hastalarda 3 ay içerisinde karaciğerde safra sirozu geliştiğini ve hızla karaciğer yetmezliğine ilerleyerek 6-8 ay içinde sirozun tüm komplikasyonlarının ortaya çıkmasına neden olup karaciğer naklini zorunlu kıldığını söyledi. Çocukluk çağında yapılan karaciğer nakillerinin yaklaşık yüzde 50’sinin nedeninin “bilier atrezi” olduğunu ifade eden Dr. Ergün, “Bilier atrezi (dış safra yollarının doğuştan olmaması) çok ender görülen bir hastalıktır. Nedeni tam olarak belli olmayan ve Uzak Doğu’da çok daha sık rastlanan bu hastalık Batı toplumlarında 18-20 bin canlı doğumda bir görülmekte olup Türkiye için sağlıklı bir istatistik yoktur. Ancak, kaba bir hesapla İzmir ve civarında her yıl ortalama 1 ya da 2 yeni hasta dünyaya gelmektedir. Bu da bilier atrezinin hekimler tarafından kolay tanınamaması için bir etkendir. Bu hastalar zamanında tanınıp ameliyat edilirlerse yüzde 20’si karaciğer nakline gerek kalmadan kendi karaciğerleri ile yaşayabilmekte, geri kalan hastalarda da nakil yaşı operasyonun başarısı ile ilişkili olarak ileri yaşlara doğru geciktirilebilmekte, ertelenebilmektedir” dedi.

 

75 günlükken 8 Ağustos 2012’de İzmir Kent Hastanesi’ne getirilen İzmirli Nazlı- Tugay Yoldaş’ın Asya’ya “Bilier atrezi” tanısı koyulup Kasai denilen ameliyatla safra kanalı açtıklarını belirten Prof. Dr. Ergün, “Aile bebeklerini çeşitli hastanelere götürmüş ancak tanı koyulamamış. Asya bebek  60 günlük kritik süreyi aşarak tanı alan bir bebek oldu. Ancak yüzde 20 içine girip girmediğini zaman gösterecek. O nedenle, yenidoğan sarılıklarının hafife alınmaması, 2 haftayı geçen sarılıkların ise mutlaka bu alanda deneyimi olan bir çocuk gastroentereoloğu çocuk cerrahı tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Uzamış sarılığın altında pek çok dahili ve cerrahi neden yatabilir; bilier atrezi bunlardan biri ve en acil olanıdır” diye konuştu.