Ege Üniversitesi (EÜ) 70. Kuruluş Yıldönümü Etkinlikleri kapsamında “18 Mart 1915 İtilaf Donanması’nın Kara Günü” başlıklı konferans düzenlendi. EÜ Edebiyat Fakültesi Prof. Dr. Nuri Bilgin Konferans Salonunda düzenlenen etkinlikte Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Nuri Karakaş, konuşmacı olarak yer aldı. Konferansa; EÜ Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Semih Çınar, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Cihan Özgün, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Çanakkale Savaşı’nın İtilaf devletleri açısından amacı ile ilgili bilgi veren Prof. Dr. Nuri Karakaş “Çanakkale Savaşı’nda İtilaf devletlerin birinci amacı, Çanakkale Boğazı’nı deniz yoluyla geçmek, İstanbul’a ulaşmak, başkenti işgal etmek ve mümkünse Osmanlı Devleti’ni saf dışı bırakmaktır. Asıl neden ise, savaş esnasında büyük kayıplara uğrayan Rus Çarlığı ile temas kurarak yardım sağlamak ve aynı zamanda Ukrayna topraklarından erişim sağlayıp Çarlık Rusya’dan tahıl tedarik etmektir. Ayrıca bir diğer sebep de henüz savaşa girmemiş Balkan devletlerini kendi saflarına çekmektir” diye konuştu.
Savaşın öncesinde de Osmanlı Devleti tarafından Çanakkale Boğazı’nı savunmaya yönelik önlemler alındığını ifade eden Prof. Dr. Karakaş, “Osmanlı Devleti, çok daha öncesinden buraya bir saldırı olacağını tahmin ediyor. Bu nedenle Sultan Abdülhamid döneminden beri buralarda müstahkem mevkiler, tabyalar, boğazı geçmeye çalışan düşman unsurlarını engellemeye yönelik bir savunma tertibatı ortaya koymuştur. Çanakkale Boğazı, İstanbul’un kapısıdır. Burayı geçen bir donanma, rahatlıkla Marmara Denizi’nden İstanbul’a uzanıp işgal edebilir. O nedenle burası çok stratejik bir yerdir” dedi.
“1915’de Çanakkale geçilmedi”
Çanakkale Zaferinin önemini dile getiren Prof. Dr. Karakaş “Çanakkale’nin 1915’de geçilmemiş olması daha sonraki gelişmeler açısından son derece önemlidir. İstanbul ve Boğazlar, müttefikler tarafından Rusya’ya vaat edilmişti. Mart 1915’te Rusya, İtilaf Devletlerinin Çanakkale Harekâtını yapacağını öğrenince telaşa kapıldı ve Mart-Nisan 1915’de gizli bir anlaşma olan İstanbul Antlaşması ile Çanakkale ve İstanbul Boğazı ve Marmara Denizi’nin kıyılarını elde etmek doğrultusunda müttefiklerinden onay aldı. Bununla yetinmeyerek, 16 Mayıs 1916’da bugün Orta Doğu sınırlarının şekillenmesinde önemli bir etkisi olan Sykes-Picot Antlaşması’nın öncüsü olan Petrograt Protokolü’nde İstanbul ve Çanakkale Boğazları ve kıyıların haricinde Erzurum, Bitlis, Van, Karadeniz’in kıyısından daha sonra belirlenecek bir hatta kadar bir bölge verilecekti. Daha sonrasında Siirt’in güneyi, Muş ve o bölge Rusya’ya vaat ediliyor. Geniş bir coğrafya elde eden Çarlık Rusya’sı eğer ki savaşı müttefikleriyle birlikte zaferle neticelendirseydi, Bolşevik İhtilali olmasaydı, zafer kazanmış bir İtilaf Devleti olarak Doğu Anadolu’yu ele geçirecekti, yerleşecekti ve biz Türkler belki de Milli Mücadele’yi yapamayacaktık. O mevkilere yerleşen Rusya’yı çıkarmak pek kolay olmayacaktı” dedi.
Prof. Dr. Karakaş “Çanakkale bir vatan savunmasıdır, büyük bir zaferdir. Bu zaferi; başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, her rütbeden subaylara, Türk topçusuna, Türk mayıncısına ve erlere kadar herkese borçluyuz. Ruhları şad olsun” diye konuştu.
Etkinlik sonunda Prof. Dr. Cihan Özgün tarafından Prof. Dr. Nuri Karakaş’a katılımdan dolayı “Teşekkür Belgesi” verildi.
Çağatay Yiğit Akkaya – Elham Azerlo -Pelin Engin/ İZMİR(Ege Ajans)
