Ebola virüsü hızla yayılıyor

Ebola virüs hastalığının kesin kaynağının bilinmediğinibelirten Prof. Dr. Büke,  “Buna karşınvirüsün yarasa, maymun, goril, şempanze ve kirpi gibi hayvanlarda da bulunmasınedeniyle ilk insan Ebola virüs hastasının virüsü, enfekte hayvandan aldığıtahmin edilmektedir. Ebola virüsünün yaşam döngüsünde yarasalar önemli rolesahiptirler. Hastalığın yarasalardan insanlara, ya da yarasalardan önce maymun,şempanze, goril, kirpi gibi hayvanlara daha sonra da onlardan insanlarabulaştığı düşünülmektedir. Bulaşma söz konusu hastalıklı hayvanların ölülerineçıplak el ile temas sonucu bütünlüğü bozulmuş deriden gerçekleşmektedir.Hastalığın insandan insana bulaşmasında ise Ebola virüs hastalığına yakalanmışhasta bir kişinin kanının ya da dışkı, idrar, ter, tükürük ve semen gibi diğervücut sıvılarının sağlıklı bir kişinin deri ya da mukozasına temasının roloynadığı düşünülmektedir. Bu nedenle enfekte hasta ile yakın teması olan hastayakınlarının söz konusu enfekte vücut sıvıları ile temasları sonucu hastalığayakalanabilecekleri de akılda bulundurulmalıdır. Hastalıktan iyileşen erkekhastaların genital salgılarında virüsün 7 hafta boyunca bulunabildiğisaptanmıştır. Bu durum Ebola virüs hastalığının cinsel yol ile debulaşabileceğini akla getirmektedir. Hastalığın bir diğer önemli bulaşma yolunuda hasta kişilerin tedavilerinde kullanılan enfekte araç-gereç ve kesici-delicialetler ile yaralanmalar oluşturmaktadır. Bu durum özellikle bu tür hastalarile uğraşan sağlık çalışanları açısından önemli bir bulaşma yolunuoluşturmaktadır. Söz konusu ve yeniden kullanılabilir enfekte tedaviekipmanlarının sterilize edilmeden başka bir hastada kullanılmaları dahastadan-hastaya enfeksiyonun bulaşmasında rol oynamaktadır. Ebola virüshastalığında insandan-insana bulaştırıcılık yakınmaların ortaya çıkmasısonrasında olabilmektedir. Yakınmalar gelişmeden hastalığın bulaşması sözkonusu değildir” dedi.

Prof. Dr. Büke, “Hastalığa özgün yakınmalar yoktur. Hastalıktaortaya çıkan bulgular pek çok başka enfeksiyon hastalığı seyri sırasında dagörülebilir. Virüs vücuda alındıktan sonra yakınmalar ortaya çıkıncaya kadargeçen süre ortalama 3-8 gün arasında değişmektedir. Bazen bu süre 21 güne kadaruzayabilmektedir. Bundan sonra yakınmalar hızla başlar. Başlangıçta ateşyüksekliği, farenjit, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı, halsizlik ve iştahsızlıkvardır. Hastalığın beşinci gününe doğru gövdede makülopapüler döküntülergörülür. Her iki gözde konjunktivada enfeksiyon saptanır. Bunu takiben karınağrısı, bulantı, kusma ve ishal gelişir. Hastalığın biraz daha ilerlemesisonucu mukoza tutulumuna bağlı yutma güçlüğü, ağrılı yutma ve gastrointestinalsistemin değişik bölgelerinden kanamalar eşlik eder. Bu tür kanamaları olanolgularda hastalığın seyri ciddi olup olguların önemli bölümü septik şok veçoklu organ yetmezliğine bağlı kaybedilirler. Neden bir kısım hastanınhastalıktan iyileşebildiği, bir kısmının ise hastalıktan kaybedildiği tamolarak bilinmemekle birlikte genel olarak virüsün yüzey glikoproteini vetransmembran proteini hastalığın ağır ve ciddi seyretmesinde önemli rolesahiptir. Öte yandan hastalığa yakalanan kişinin bağışıklık sistemininyetersizliği de hastalığın ölümcül seyretmesinde belirgin rol oynamaktadır.  Ebola virüs hastalığının şu an için hava yoluile bulaşmadığı bilinmektedir. Ancak tükürükte virüsün bulunması damlacık yoluile bulaşma olasılığını ortadan kaldırmamaktadır. Yine yiyecek ya da içeceklerile bulaşma söz konusu değildir. Ancak iyi pişmemiş hayvan etlerinintüketilmemesi gerekliliği Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından önerilmektedir”diye konuştu.

“EBOLA VİRÜSÜNE KARŞI ETKİLİ BİR AŞI YOK”

Ulaşımın kolaylaştığı günümüzde hastalığın birbölgeden/ülkeden diğer bölgeye/ülkeye yayılması kuvvetli olasılık dahilindeolduğunu ifade eden Prof. Dr. Büke, “Şu an için hastalığın görüldüğü ülkelergöz önüne alındığında bu ülkelerden gelen kişilerde ateş yüksekliği, bulantı,kusma, kas ve eklem ağrısı gibi yakınmalar uyarıcı olmalı ve aksi ispatedilinceye kadar bu kişiler hastaneye yatırılarak sıkı izolasyon yöntemleriuygulanmalı ve hızla mevcut yöntemler ile tanısal girişimlere ve tedavilerinebaşlanmalıdır. Hastalığın kesin tanısı için mikrobiyolojik yöntemlerden yararlanılmaktadır.Henüz insanlar üzerinde etkili olduğu gösterilmiş bir ilaç söz konusu değildir.Ancak hayvanlar üzerinde çeşitli tedavi yöntemleri denenmiş ve özelliklehastalığın hemen başlangıcında (ilk 24-48 saat) kullanıldığında başarılıolunmuştur. Şu an için hastalığa yakalanan kişilerde uygulanan yöntem destektedavidir” dedi.

“Ebola virüsüne karşı henüz etkili bir aşı da yoktur.Hastalığa karşı korunmak amacıyla aşı üzerinde de yoğun çalışmalar devametmektedir. Hastalığa yakalanan kişilerde kullanılmak üzere deneme aşamasındaolan ve virüsün etkisini azaltan bir monoklonal antikor hayvanlar üzerindedenenmiş ve etkili bulunmuştur. Zmapp adı verilen ve Mapp Bio firmasıtarafından üretilen bu antikorlar yenilerde Liberya’da hastalığa yakalanan sağlıkçalışanlarında kullanılmak üzere gönderilmiştir” diyen Prof. Dr. Büke, “Şu aniçin hastalıktan korunmada uygulanacak yöntemler; Ebola virüs hastalığınayakalandığı bilinen kişiler ile temas etmemek, gerektiğinde eldiven ve maskekullanmak, böyle hasta kişiler ile temas söz konusu ise elleri derhal yıkamak,hastalığın görüldüğü ülkelere zorunlu kalmadıkça seyahat etmemek, seyahatiertelemek, Gine, Liberya, Sierra Leone ve Nijerya’dan gelen ve hastalıkbelirtileri gösteren kişileri hastaneye yatırarak tanı ve mevcut yöntemler iletedavilerini sağlamak olarak sıralanabilir” diye konuştu.