Genetiğin şifresini çözecek proje

İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Tıp Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Bilçağ Akgün, birçok  hastalığın tanı ve tedavisinde kullanılan genetik testleri kolayca yorumlayan bir ‘analiz programı’ geliştirecek. Özel bir yazılımla hazırlanan program, kişilerin gen yapılarına ilişkin sonuçları detaylıca inceleyecek, 2-4 saat aralığında sonuç verecek.

TÜBİTAK’ın 200 bin lira destek sağladığı proje, hekimlerin iş yükünü de azaltacak. Programdan yararlanacak hekimler, test sonuçlarını yorumlamak için saatlerce inceleme yapmak zorunda kalmayacak, kendisine başvuran kişilere yönelik tespitlerini hızlıca yapacak. ‘GENEO’ isimli şirket kurarak çalışmalarına başlayan İEÜ Tıp Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Bilçağ Akgün (30), projeyi bir senede tamamlayacak. Genetik alanında doktora yaparken DNA ve biyoinformatik ile ilgili de birçok çalışma gerçekleştiren Dr. Akgün’ün hazırlayacağı analiz programı, bilgisayara kolaylıkla yüklenebilecek. Program, kişinin
genetik testine ilişkin verilerin aktarılmasıyla birlikte, incelemeye anında başlayacak. 

Sistem, kişinin gen ya da kromozomunda bir değişiklik olup olmadığına odaklanacak. Böyle bir durum tespit edilmesi durumunda ise, programın desteğiyle bunun nedenleri bulunmaya çalışılacak. Dr. Akgün’e proje sırasında, bir genetik laboratuvarının sahibi olan Prof. Dr. Hüseyin Onay ve yazılım mühendisi Tolga Evcimen de destek olacak. Dr. Akgün, genetik testlerin kanser, nörolojik ve gelişimsel hastalıklar başta olmak üzere birçok hastalığın erken teşhisinde önemli rol oynadığını söyledi.

GENETİK TESTLERE İLGİ ARTTI
Son dönemde genetik testlerin sayısının ciddi oranda arttığını söyleyen Dr. Akgün, programı yapmaktaki amacının hekimlere kolaylık sağlamak olduğunu ifade etti. Dr. Akgün, “Gen, kişinin kalıtsal özelliklerini taşıyan ve bu özelliklerin nesilden nesile
aktarılmasını sağlayan DNA zincirinin bir parçası. Genetik testin en önemli amacı da genlerde ve DNA üzerinde meydana gelen değişikleri tespit etmek. Çünkü bu değişimler, kişinin genetik yatkınlıkları ile ilgili bize yol haritası sunar. Bu değişimlerin
doğru tanımlanması, ilerleyen dönemde oluşabilecek hastalıkların da önüne geçilmesi açısından çok önemli. Çünkü, eğer genetik test hayatınızın ilerleyen döneminde bir hastalığa yakalanma riskinizin yüksek olduğunu söylüyorsa, daha düzenli olarak kontrole gidebilir ve riski minimumda tutabilirsiniz” dedi.

TEST SONUÇLARI DETAYLI VE UZUN
Dr. Akgün, sözlerini şöyle sürdürdü: “Genetik testler, kişiye yönelik derinlemesine bir incelemeyi kapsar. Bu noktada test sonuçları da oldukça detaylı ve uzun olur. Hekimlerin bu sonuçları yorumlaması, tüm detayları tek tek incelemesi için de zaman
gerekir. Hayata geçireceğimiz analiz programı ise, hekimi bu konuda rahatlatacak. Hazırlayacağımız program, tamamen testten gelen sonuçlar üzerine yoğunlaşacak. Üniversitemizin imkanlarını da kullanarak çalışmalarımı aralıksız sürdürüyorum. Şu
anda yazılım kısmına odaklandık. Projenin TÜBİTAK’tan destek alması noktasında üniversitemiz bünyesindeki Proje Geliştirme ve Teknoloji Transfer Ofisi’nin de çok katkısı oldu. Hedefim programı bir yılda tamamlamak ama daha kısa sürede de proje
bitebilir.”