PETKİM’DEN SES GETİRECEK BİR AR-GE PROJESİ DAHA…

Petkim’in kurumsal yayın organı Petkim Yaşam, yine dopdolu içeriği ile okurlarıyla buluştu.  Derginin yeni sayısında en dikkat çeken konu başlıkları arasında Petkim bünyesinde üretim yapan Saf Teraftalik Asit (PTA) Fabrikası’nın son altı yılda kaydettiği başarı öyküsü ve atık suların arıtımında kullanılan ve tamamı ithâl edilen bakterilerin yerli üretimi yer alıyor.                

Petkim'in Aliağa Kompleksi'ndeki 14 fabrikadan biri olan PTA’da üretilen ürünler; polyester elyaf ve iplik yapımından, PET şişe ve ambalaj malzemelerine kadar imalat sanayisinin çok geniş bir alanında kullanılıyor. DOTP (Plastifiyan), polyester reçine ve film yapımında da kullanılan PTA, başta tekstil ve ambalaj sektörü olmak üzere Türk sanayisinin vazgeçilmez ürünleri arasında. Çok değil, altı yıl öncesine kadar kapanmanın eşiğine gelen fabrika, Petkim yönetiminin, fabrikanın tüm çalışanları ile takım ruhu oluşturarak süratle maliyet düşürme operasyonlarını başlatması ile adeta küllerinden yeniden doğdu. PTA’nın bu büyük başarısı, Fabrika Yöneticisi Ali Demirören’in kaleme aldığı ”Kapatılmaktan Kapasite Artışına Bir Fabrikanın Varolma Mücadelesi” başlıklı bir kitapla ölümsüzleştirildi.

SATTIĞI KADAR ÜRETİYORDU, ARTIK ÜRETTİĞİ KADAR SATIYOR
2005 yılında ”maliyetine satış yapılmak istenmesine rağmen” pazarda kendisine yer bulamayan PTA, 2006 yılında 26 bin 207 ton üretim yaparak kapasitesinin ancak yüzde 37'sini kullanabilmişti.  Fabrika ya Türk sanayi tarihindeki yerini hoş bir hatıra olarak alacak ya da insan üstü bir çaba ile üretimini yeniden rekabetçi hâle getirecekti.  İmkânsız gibi görünen seçenek tercih edildi. Ve 2010 yılında, 73 bin 600 tonluk üretim rakamıyla alınırken, kapasite kullanım oranı ise %105 seviyesine ulaştı.
Yakalanan başarı hakkında açıklamalarda bulunan Petkim Genel Müdürü Hayati Öztürk, sadece üretim rakamlarında değil; en yüksek ürün/hammadde dönüşüm oranı, ton başına en düşük asit, enerji, su ve elektrik tüketimi gibi çok önemli performans parametrelerde de en iyi rakamlara ulaşıldığını belirterek, fabrikanın yeniden kâr eden ve üretimini sürekli hale getiren yapıya kavuştuğunu söyledi. PTA’nın altı yıl önce ”sattığı kadar üreten” bir yapıdan, bugün ”ürettiği kadar satan” bir yapıya kavuştuğuna dikkat çeken Öztürk, fabrikanın önemli bir sorunu olan yan ürünlerin yeniden değerlendirilmesi hakkında şu bilgileri verdi:  ”Yan ürünler de kronik sorunlarımızın başında geliyordu. Birkaç firma ile yaptığımız ortak Ar-Ge çalışması sonucunda bu ürünler plastifiyana çevrilerek sanayide kullanılır hâle geldi. Kullandığınız otomobilde, ayaklarınızın altında duran paspas bizim ürünlerin yeniden değerlendirilmesi ile üretiliyor. Böylece yan ürünlerden de para kazanıyoruz"

PTA NEDİR?
·         Beyaz toz halinde, yuvarlak ve iğnecik formunda olan Saf Teraftalik Asit (PTA) tekstil sektöründe polyester elyafı (Dacron, Terilen, Perilen, Trevira v.b gibi) ipliklerin imalatında kullanılıyor.

·         Polyester reçine ve polyester film yapımında, DOTP (Plastifiyan), polietilen tereftalat (PET) üretiminde de kullanılan PTA'nın Türkiye'deki ilk ve tek  üreticisi Petkim.

·         Günlük yaşamın her alanında kullanılan PET,  polyester elyaf, şişe, film, elektriksel yalıtım malzemeleri, kalıplama reçinesi, kaplama reçinesi ve yapıştırıcılarda yaygın olarak kullanılıyor.

ATIK SULARIN ARITIMINDA  KULLANILAN BAKTERİLER ARTIK YERLİ ÜRETİLECEK
Petkim, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü ile işbirliği yaparak “Atıksuların Arıtımında Kullanılmak Üzere Çeşitli Ksenobiyotik Hidrokarbonları Parçalayan Aşı Kültürü Elde Edilmesi” başlıklı yeni bir Ar-Ge Projesi’ne daha start verdi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Tezleri Programı (San-Tez) destekli proje ile mikrobiyoloji ve biyoteknoloji laboratuarlarında gerçekleştirilecek çalışma ve denemeler sonucunda,  petrokimya atıksu içeriğini arıtmaya yönelik yeni, etkili ve performansı yüksek mikroorganizma karışımlarının Türkiye’de tamamıyla yerli üretilebilmesi mümkün olabilecek. Bu üretim ile mikroorganizma kültür karışımlarının mevcut arıtım sistemlerinde kullanılabilmesi sağlanacak ve ciddi oranda bir döviz tasarrufu sağlamak mümkün olabilecek. Ayrıca patent alınarak bakterilerin yurtiçi ve yurt dışında pazarlanması da mümkün olabilecek.
Proje ile çeşitli hidrokarbonları parçalama kapasitesinde olan mikroorganizmaların belli bir taşıyıcı ile aktif çamur sistemine ilavesi sonucunda yerli popülasyonun, biyolojik çeşitliliğinin ve aktivitesinin arttırılması hedefleniyor. Halen Türkiye’de yabancı ülkelerden ithal edilen, aktif çamur tipi arıtım sistemlerinin verimini arttıran ve bu sistemlerin olası kötü çalışma dönemlerinde hızlı bir şekilde eski performans ve yeterliliğine geri dönmelerini sağlayan özel bakteriler kullanılıyor.  Birçok endüstriyel atık, mikroorganizmalara yabancı olan ve mikroorganizmalarca parçalanmaya dirençli olan insan yapımı kimyasalları içerebiliyor. Bu türden atıkların biyolojik arıtımında karşılaşılan zorluklar, spesifik kirleticilerin parçalanması için seçilmiş özel bakterilerle gerçekleştirilebiliyor.

RAKAMLARLA PETKİM
· 3 Nisan 1965 tarihinde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) öncülüğünde kuruldu. Kocaeli'deki Yarımca Kompleksi'nde 1970 yılında, önce 5 fabrikayı işletmeye açtı. Daha sonra diğer fabrikalar bunu takip etti.

· Petkim'in ikinci kompleksi, en ileri teknolojiler ve optimum kapasitelere sahip olarak 1985 yılında İzmir-Aliağa'da işletmeye açıldı.

· Petkim Petrokimya Holding A.Ş'nin sermayesindeki yüzde 51 oranındaki kamu hissesi; blok satış yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin ihale süreci sonucunda, 30 Mayıs 2008 tarihinde 2 milyar 40 milyon dolar bedelle SOCAR & TURCAS Petrokimya A.Ş'ye geçti.

· 50'yi aşan petrokimyasal ürün yelpazesiyle Türkiye sanayisinin vazgeçilmez bir hammadde üreticisi durumunda olan Petkim'in ürettiği petrokimyasal ürünler; inşaat, tarım, otomotiv, elektrik, elektronik, ambalaj, tekstil sektörlerinin önemli girdileri arasında bulunuyor. Petkim, ayrıca, ilaç, boya, deterjan, kozmetik gibi birçok sanayi kolu için girdi üretiyor.

· Petkim 2010 yılında net kârını yüzde 14 artırarak 130 milyon TL’ye çıkardı. Şirket bir önceki yıl 114 milyon TL kar açıklamıştı.

· 2010 yılında ihracatta bir önceki yıla göre yüzde 53 artışla 531 milyon dolar ile bugüne kadar ulaşılan en yüksek rakam yakalandı. Petkim’in 2009 yılı ihracatı 347 milyon dolar seviyesindeydi.

·  Geçen yıl üretim yüzde 10 artışla 3 milyon 240 bin ton; net satışlar yüzde 41 artışla 2 milyar 909 milyon TL oldu. Bu rakamlar, 2009 yılında sırasıyla 2 milyon 957 bin ton ve 2 milyar 57 milyon TL düzeyindeydi. Aliağa Kompleksi’ndeki 15 fabrikadan 7’si, kuruluş tarihlerinden bugüne en yüksek üretimi 2010 yılında gerçekleştirdi.

· Kapasite Kullanım Oranı 2010 yılında yüzde 99 seviyesine ulaştı. Bu rakam bir önceki yıl % 91 düzeyindeydi..

· Petkim’in 2010 yılında gösterdiği üstün performans, 2011 yılının ilk çeyrek rakamlarında da kendisini gösterdi. Geçen yılın ilk çeyreğinde 677 Milyon TL olan net satışlar %40 artarak 945 milyon TL’ye ulaşırken; 2010 yılı ilk çeyreğinde 118 milyon Dolar olan ihracat rakamı %62 artışla 192 milyon Dolara yükseldi. İhracatın toplam ciro içindeki payı %32’ye ulaştı. Satış miktarı, %98 kapasite kullanım oranıyla önceki yılın ilk çeyreğine oranla %23 artarak 467 bin ton olarak gerçekleşti. 2011 yılı ilk çeyreğinde artan ürün ticareti ile ithalattan satışlar 53 bin ton ve 84 milyon TL oldu.

· Petkim halen İstanbul Sanayi Odası'nın "İlk 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" sıralamasında 12'inci;  Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin "En Çok İhracat Yapan 1000 Firma" sıralamasında 20’inci; Ege Bölgesi Sanayi Odası tarafından açıklanan "Ege'nin En Büyük 100 Sanayi Kuruluşu" ve “En Çok İhracat Yapan Firmalar” sıralamasında ise 3'üncü sırada yer alıyor.