Yargıya ‘zaman’ ayarı

Adalet Bakanlığı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM)Türkiye’nin başını ağrıtan ve sık sık eleştiri konusu edilen uzun yargılamasürelerine karşı harekete geçti. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ile AvrupaKonseyi Türkiye Ofisi tarafından “Yargıda Zaman Yönetimi Projesi” başlatıldı.Proje Danışmanı Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. MuhammetÖzekes, adalete güveni zedeleyen, yargıyı yurtiçinde ve yurtdışında hedefhaline getiren, mahkemelerde dosya trafiğinin artmasına yol açan uzunyargılamaları, AİHM içtihatları da dikkate alınarak makul sürelere çekmenin hedeflendiğiniaçıkladı. Prof. Dr. Özekes, Erzurum ve Amasya adliyeleri ile Ankara Bölge İdareMahkemesi’nde 1 Eylül itibariyle pilot uygulamaya geçildiğini belirtti. Prof.Dr. Özekes, öncesinde hakim, savcı ve ilgili adliye personeline ‘zamanyönetimi’ eğitimi verildiğini de dile getirdi, şunları söyledi:

Ülke geneline yayılacak
“AİHM, bazı karmaşık ve özel niteliği olan dosyalar hariçortalama olarak hukuk ve idari davalarda yaklaşık 2, ceza davalarının birkısmında ise 5 yılı aşan yargılama sürelerini ‘ihlal’ olarak değerlendiripTürkiye’yi tazminata mahkum ediyor. Şu an AİHM’in önünde ülkemizle ilgili makulsüre aşımına ilişkin 3 bine yakın dosya söz konusu. Avrupa Konseyi bünyesindekiAvrupa Adaletin Etkililiği Komisyonu (CEPEJ) işbirliğiyle 1 Ocak 2013’tebaşlatılan, 1 Eylül’de de pilot bölgelerde hayata geçirilen projeyleyargılamalar hız kazanacak, Türkiye’nin AİHM’de dava edilmesinin bir gerekçeside böylece son bulmuş olacak. Yargı sistemimizde reform niteliğindeki bu proje,ilk sonuçların alınmasının ardından ülke geneline yaygınlaştırılacak. Ayrıca şuanda, Adalet Bakanlığı bünyesinde bu konuda ayrı bir komisyon da çalışmayapmakta.”

Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. MuhammetÖzekes, Erzurum ve Amasya adliyelerinin orta büyüklükte olmaları nedeniyleseçildiğini, Ankara Bölge İdare Mahkemesi’nin de gönüllü olduğunu ifade etti,şu bilgileri verdi:

Süre önceden bildiriliyor
“Buralarda açılan davalarda kararın ortalama ne kadar süredeverileceği taraflara gönderilen tebligatta belirtiliyor. Yargılama dahabaşlamadan ortalama takvim ortaya konuluyor, belirsizlik ve bu belirsizliktenkaynaklanan mağduriyetler ortadan kalkıyor. Hakim ve savcılar, belirtilensürelere uyabilmek için zamanı daha verimli kullanıyor, böylece bir bakıma yargıdaperformans sistemi de uygulanmış oluyor. Bu süre tespitleri bir açıdan, yargıorganlarının vatandaşa normal şartlarda bir taahhüdü olarak da düşünülebilir.Ayrıca tarafların ve avukatların da süreler konusunda hassasiyet göstermesi,destek olmaları bekleniyor. Ancak, davanın özel şartları, tarafların süreyiuzatma yönündeki girişimleri gibi durumlarda bu ortalama süreler uzayabilir,zaten AİHM de böyle istisnai halleri dikkate alıyor ve makul sürenin aşılmasıolarak kabul etmiyor. Bu sebeple, sadece mahkemelerin değil, tarafların veavukatların da bu konuda üzerine düşeni yerine getirmesini bekliyoruz. Yargınıntüm bileşenlerinin işbirliği yapması halinde çok kısa sürede yargılama sürelerikonusunda olumlu sonuç alınabilir.”