Emzirme Ve Hormonlar 2.Bölüm

Bizim İzmir Portalının değerli okurları

 

Geçen haftaki yazımızda  emzirme döneminde gebelikten korunma yöntemlerini ,önceki haftalarda da anne sütünün istenmeyen gebelikten ne kadar koruyabildiğini anlatmıştık . Bu hafta da emzirme döneminde kullanabileceğimiz hormon içeren gebelikten korunma yöntemlerinden bahsedeceğiz.

Bilindiği gibi kadın yumurtalıklarından iki hormon salgılanır. Bunlar östrojen ve progesteron hormonlarıdır. Doğum kontrolü amacıyla bu hormonların sentetik olarak üretilenleri uygulanır. Hormon içeren gebelikten korunma yöntemleri östrojen ve progesteron  hormonlarını  birlikte veya sadece progesteron hormonunu tek başına içerirler.

 

Ülkemizde sadece progesteron içeren yöntemler ; üç ayda bir uygulanan enjeksiyonlar, ön kola yerleştirilen implantlar, hormon içeren rahim içi araçlar ve günümüzde en son kullanıma sunulan sadece progesteron içeren doğum kontrol hapıdır.

Sadece progesteron hormonu  içeren gebelikten korunma yöntemi kullanan kadınlarda  vurgulanması gereken en önemli nokta; bu kadınlar yöntemi düzenli kullansalar bile, düzenli adet kanamaları beklenemeyeceği, başlangıçta ara kanamaları ve adet düzensizlikleri olurken, ilerleyen aylarda adet gecikmeleri olacağının bilinmesi gereğidir. Bu sakıncalı bir durum değildir,adet kanaması sadece hormonların etkisiyle rahim iç tabakasının kabarıp dökülmesidir.Aslında emzirme döneminde de adet düzensizlikleri ve gecikmeleri, kadın herhangi bir yöntem kullanmasa da sıklıkla karşımıza çıkacaktır. Ancak düzenli adet kanaması gören kadında ,adet kanamasından 14 gün önce kadın yumurtalığından çıkan ve iki gün yaşayan yumurtanın, emzirme döneminde ne zaman çıkacağı belli olamayacağı için etkin bir yöntemle gebelikten korunmanın ne derece önemli olduğunu hatırlatmakta yarar vardır.

Ülkemizde östrojen ve progesteron hormonunu birlikte içeren yöntemler; doğum kontrol hapları, ayda bir uygulanan enjeksiyonlar, vajinaya üç hafta süreyle yerleştirilip, bir hafta dışarıda bırakılan hormon içeren halkalar ve ülkemizde henüz bulunmayan patch denilen vücudun değişik bölgelerine bir hafta süreyle yapıştırılan yamalardır. Derin damar trombozu ve emboli (akciğere beyne pıhtı atıp tıkaması) riski olanların östrojen içeren gebelikten korunma yöntemlerini kullanamayacağını belirtmekte yarar vardır.

 

Çok eski yıllarda östrojen hormonunu içeren gebelikten korunma yöntemleri ,  anne sütünü azaltması nedeniyle emzirme döneminde önerilmezdi. Ancak 1996 dan günümüze  Dünya Sağlık Örgütü gebelikten korunma yöntemlerinin kimlerin kullanıp kimlerin kullanamayacağı ile ilgili ölçütler geliştirdi. Dünyanın her yerinden bir araya gelen konuyla ilgili uzmanlar, bilimsel kabul edilebilecek tüm çalışmaları tekrar tekrar değerlendirerek, yaklaşık üç yılda bir kimlerin hangi yöntemleri kullanabileceği ile ilgilii ölçütleri güncellemektedirler. En son güncelleme 2008 de yapılmıştır. Amerika Birleşik Devletlerinde ise CDC denilen hastalık izlem ve kontrol merkezi 2012 de son güncellemeyi yapmıştır.

Biz ülkemizde henüz emziren kadınlar hormon içeren yöntemler anne sütünü ve emzirmeyi etkiler mi ?  diye tartışırken ,Amerikalıların konuyla ilgili bilimsel çalışmaları değerlendirerek güncelledikleri  Hangi  gebelikten korunma yöntemlerini kimler kullanabilir?,Hangi gebelikten korunma yöntemlerini kimler kullanamaz?sorularına yanıt olarak geliştirdikleri  günümüzdeki son ölçütleri, ülkemizde konuyu izleyen sağlık profesyonellerini dahi hayrete düşürmüştür.

 

 Biz isterseniz emzirme dönemi hormon kullanımı ile ilgili 1994 ten beri klasikleşen bilgiyi paylaşalım ve emziren kadınların doğumdan 40 gün sonra sadece progesteron içeren gebelikten korunma yöntemlerini (üç ayda bir uygulanan enjeksiyonlar, ön kola yerleştirilen implantlar,hormon içeren rahim içi araçlar ve sadece progesteron içeren ülkemizde en son kullanıma sunulan doğum kontrol hapı)ve doğumdan 6 ay sonra da emzirme devam etse bile östrojen ve progesteronu birlikte içeren gebelikten korunma yöntemlerini  de (doğum kontrol hapları,ayda bir uygulanan enjeksiyonlar,vajinaya yerleştirilen halkalar)anne sütüne herhangi bir olumsuz etkileri olmadan güvenle kullanabileceklerini belirtelim.

 

Emzirme döneminde istenmeyen gebeliklerle karşılaşmamanız dileğiyle