Değerli okurlarım 
Angelina Jolıe , Oprah Winfrey , Yolanda Foster gibi ünlülerin de övgü dolu yazı ve sözleriyle gündeme daha çok oturmuş olan , menapozda biyoeşdeğer( biyoözdeş) hormon tedavisi ile ilgili derlediğim güncel bilgileri ilginize sunmak istiyorum .
Biyoözdeş hormonlar, insan vücudunun ürettiği hormonlara benzeyen yapay hormonlardır. Kendi hormonları düşük veya dengesiz olan kişilerde tedavi amaçlı kullanılırlar.
Hormonlar, endokrin bezleriniztarafından üretilen kimyasallardır. Bunlar, vücudunuzun diğer kısımlarının nasıl ve ne zaman çalışacağını söyleyen habercilerdir. Hormonlar vücudunuzdaki birçok sistemi ve işlevi etkiler. En ufak bir dengesizlik bile gününüzü engelleyen semptomlara neden olabilir.
Sağlık hizmeti sağlayıcıları, bu semptomlar için bir tedavi olarak klasik hormon replasman tedavisi önerebilir.
Biyoözdeş hormon tedavisi (BHRT), bitkilerden gelen işlenmiş hormonları kullanır. Östrojen, progesteron ve testosteron en yaygın kullanılan biyolojik özdeş hormonlardır.
Biyoözdeş hormonların bazı reçeteli formları , zaten klasik hormon replasman tedavisinde kullanılan hormonlardır ve ilaç şirketleri tarafından önceden üretilmiştir. ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), bu hormon türlerini zaten onaylamıştır .
Örneğin ,bazı biyoözdeş meslektaşlarımız bile Climara gibi yıllarca HRT için kullandığımız hormonları biyoeşdeğer hormon olarak yorumlamaktadır . Halbuki Etkin madde: Her 25 cm2’lik flaster, 24 saatte nominal 100 mikrogram salgılayan,
7,6 mg estradiol (7,8 mg estradiol hemihidrat’a eşdeğer) içerir.(1)
Diğer biyoözdeş hormon biçimleri, bir sağlık hizmeti sağlayıcısının reçetesine dayanarak bir eczacı tarafından özel olarak yapılır. Bunlar bileşik (veya karışık) biyoözdeş hormonlardır.
Bileşik formlar FDA tarafından test edilmemiş ve onaylanmamıştır.
Bitkilerden yapılan bu biyoözdeş hormon "doğal" seçimler olduğu sıklıkla ilan edilse de, bir laboratuvarda değiştirilirler, bu nedenle işleme girdikleri için zaten artık doğal değildirler.
Biyoözdeş hormonlar veya klasik hormonlar neden kullanılır?
Vücudunuzdaki belirli hormonların seviyeleri yaşla birlikte düşer. Bu hormonlar arasında östrojen, progesteron ve testosteron bulunur. Hormon düzeylerinin düşmesinin bazı yaygın etkileri şunları içerir:
- Sıcak basmaları.
- Gece terlemeleri.
- Vajinal kuruluk.
- Sekse ilgi kaybı veya acı verici ilişki.
- Uyku sorunları.
- Enerji kaybı veya yorgunluk.
- Kilo alımı.
- Ruh hali değişiklikleri.
- Hafıza kaybı veya karışıklık.
Bu kayıp veya düşük hormonların değiştirilmesi, biyo özdeş hormon tedavisinin veya geleneksel hormon tedavisinin amacıdır. Hormon seviyeleri arttığında, çoğu insan semptomlarının iyileştiğini görür.
Bununla birlikte, biyo özdeş hormonların geleneksel hormon tedavisine eşit olduğunu destekleyecek çok fazla kanıt yoktur.
Biyoözdeş hormonlar nasıl uygulanır ?
Biyo özdeş hormonlar birçok biçimde üretilir . Bunlar şunları içerir:
- Haplar.
- Yamalar.
- Kremler.
- Jeller.
- Enjeksiyonlar
- İmplante peletler.
Biyoözdeş hormonlar ne kadar yaygındır?
Bir çalışma, ABD'de 40 yaşın üzerindeki yaklaşık 1 ila 2,5 milyon kadının bileşik biyo özdeş hormonlar kullandığını göstermektedir .
Biyoözdeş hormonların riskleri nelerdir?
Bazı insanlar biyoözdeş hormonlardan faydalanabilir ancak tedavinin riskleri vardır.
Araştırma çalışmalarında hormon almanın riskleri olduğu gösterilmiştir. Kan pıhtısı, felç ve safra kesesi hastalığı riskini artırabilir. Daha yaşlıysanız veya uzun süre hormonal tedavi kullanıyorsanız kalp hastalığı ve meme kanseri riskiniz de artabilir.
Biyo özdeş hormonları kullanan birçok sağlık hizmeti sağlayıcısı , geleneksel hormon tedavisi tedavilerinden daha güvenli olduklarını iddia ediyor. Ancak bunun kanıtını gösterecek biyoözdeş hormonlarla ilgili büyük bir araştırma çalışması yapılmamıştır.
Biyoözdeş hormonların yan etkileri nelerdir?
FDA bir ilacı onayladığında, ilaç şirketinin kendilerine söylenen yan etkileri bildirmesi gerekir. Bu yan etkiler, ilacınızı eczaneden aldığınızda aldığınız evraklara dahil edilmiştir.
Ancak biyoeşdeğer hormonları birleştiren eczaneler, ilacın yan etkilerini FDA'ya bildirmek veya evrak sağlamak zorunda değildir. Bu da sağlık hizmeti sağlayıcıları bu hormonların olası yan etkilerini bilmediğinde bileşik hormonların daha güvenli olduğu efsanesine katkıda bulunur.
Özellikle ilk dozdan sonra yan etkiler ortaya çıkabilir. Vücudunuz yeni hormon seviyesine alışkın değildir. Vücut yeni hormon seviyesine uyum sağladıkça birçok yan etki iyileşir. Bazı durumlarda dozun değiştirilmesi gerekebilir.
Biyoözdeş hormonların bazı yaygın yan etkileri şunları içerir:
- Kilo alımı.
- Bulanık görme.
- Yorgunluk.
- Sivilce.
- Artan çenede tüylenme .
- Baş ağrıları.
- Meme hassasiyeti.
-
- Lekeleme.
- Kramp.
- şişkinlik.
- Ruh hali değişimleri.
Yama, krem veya jel kullanırsanız, hormonlarınızı uyguladığınız bölgenin etrafı kaşınabilir veya kızarabilir.
Biyoözdeş hormonlar kilo alımına neden olur mu?
Evet, kilo alımı biyo özdeş hormonların bir yan etkisidir.
Biyoözdeş hormonların dozları
Hormon tedavisi gören kişiler sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından çok yakından izlenir. Amaç, semptomları en kısa süre için mümkün olan en düşük dozla hafifletmektir. Sağlık uzmanınıza bağlı olarak, hormon seviyenizi kontrol etmek için rutin kan, idrar veya tükürük testleri yaptırılmaktadır .
Ancak , FDA, normal seviyeler her gün dalgalandığı için kadınlarda hormon tedavisinin dozlanmasını yönlendirmek için hormon seviyelerinin kullanılmasını önermemektedir. Özellikle, biyoözdeş hormon tedavisi yapmaya çalışan , fonksiyonel tıp uzmanı sıfatlı sağlık çalışanlarının sıklıkla kontrol etmek istediği , tükürük hormonu seviyelerinin dalgalandığı bilinmektedir ve menopoz semptomlarıyla ilişkili olmadığı gösterilmiştir. (2)
Sonuç olarak , Hormon Replasman Tedavisinin ( HRT ) menapoz tedavisinde uygun olgularda , uygun süre ve dozlarda kullanılmasının yararlarının , zararlarından daha fazla olduğu randomize kontrollü çalışma, metaanaliz ve sistematik derleme gibi kanıta dayalı çalışmalarla belgelenmiştir . Ancak biyoeşdeğer hormonlar için yeterli kanıta dayalı çalışma yoktur . Uluslararası saygın , menapoz ve jinekoloji dernekleri kılavuzlarında biyoeşdeğer hormonların yerleri yoktur .
Bu derlemede ABD , İngiltere , Kanada , Avustralya , Almanya kılavuzlarından ve menapoz derneklerinin güncel yayınlarından yararlanmaya çalıştım .
(2, 3,4,5,6,7 )
En güncel İngiltere menapoz derneği bildirisinde , biyoeşdeğer hormon kullanan hekimlerin , Menapoz derneği sertifikalı uzmanlar olmadığı vurgulanmaktadır . (8 )
Bioidentikal hormon tedavisi uygulayan fonksiyonel tıpçılar a da bir eleştiri de Cleveland klinikten gelmiştir ve biyoeşdeğer hormonlarla ilgili aşağıdaki maddeler vurgulanmaktadır ;
Menopoz semptomları hafifletilmesi için hormon tedavisi endikedir , ancak bioidentikal hormonlarla yaşlanma sürecinin tersine çevrildiği iddiaları
kanıtlanmamıştır .
Özel olarak birleştirilmiş ürünler ( bioidentikal hormon tedavisi ) düzenlemeye tabi değildir ve denetleme yapılmaz .
ABD Gıda ve İlaç İdaresi tarafından ( FDA) ve dolayısıyla
saflık, güvenlik veya etkinlik konusunda hiçbir güvence taşımazlar.
Transdermal ( cilde sürülen ) progesteron kremleri ( dikkat , sadece progesteron içerenler )Endometriyumu korumaya yetecek serum seviyeleri yüksek düzeye ulaşmaz.
Hormon tedavisi semptomların durumuna göre titre edilir.
Tükürükte hormon düzeyinin ölçülmesi de muhtemelen güvenilir değildir . (9 )
Almanya’da saygın haber programı “Tagesschau “ 12 Temmuz 2024 te Alman kadınların menapozda klasik hormon tedavisi yerine , daha az riskli olduğu iddia edilen , reklamları çok yapılan , sigortaların da ödemediği biyoeşdeğer hormonlara yönelmeye çalıştıklarını bildirmiştir . Ancak Alman Menapoz Derneği Başkanı Anneliese Schwenkhagen’in şu ifadelerine de ayrıntılı yer vermiştir .
” Biyoeşdeğer hormonlar , yeni , doğal ve klasik hormon tedavisinden daha zararsız gibi sunulmaktadır . Ancak biyoeşdeğer hormonların çoğunluğu zaten 1960 ‘dan beri klasik hormon tedavisinde zaten kullanılmaktadır . Biyoeşdeğer hormonların kişiye özel olarak bazı eczanelerde özel olarak hazırlanarak daha iyi etki ettiği iddiası , kanıtlanmış bilimsel çalışmalara değil , güven vermeyen kişisel tecrübelere dayanmaktadır . Eczanelerde hazırlanan biyoeşdeğer hormonlar , ayni ilaç endüstrisi tarafından üretilip , güya kişiye özel dozda hazırlanmaktadır . Bu nedenle risklerin daha az olacağını kanıtlamak mümkün değildir . Ayda 50 Euro tutan , sigortaların ödemediği biyoeşdeğer hormon tedavileri için sürekli yapılan kan ve özellikle yararı ve doğruluğu kanıtlanmamış tükrük testleri de ayrı bir ekonomik yük oluşturmaktadır .” (10 )
Ülkemizde olduğu gibi yurtdışında da bazı uzmanların önerdiği biyoeşdeğer hormonlar sadece bazı eczanelerde ( denetleme ? ) yüksek ücretlerle hazırlanıp hizmete sunulmaktadır .
Ne yazık ki ülkemizde bile medya ve sosyal medyada aktif bazı meslektaşlar , konuyla ilgili derledikleri sempozyumlarda daha fazla taraftar bulmaya çalışmakta ve klasik hormon tedavisini olumsuz göstermeye çalışarak , daha az riskli olduğunu iddia ettikleri ancak riskleri kanıtlanmamış , pahalı bir tedavi seçeneği olan biyoeşdeğer hormon tedavisini gündemde tutmaya çalışmaktadır . Aslında klasik hormon tedavisinin kimlere , hangi dozda , hangi şekilde , ne kadar süreyle kullanılabileceği kanıta dayalı çalışmalarla zaten belirlenmiştir .
Kaynaklar ;
(1) https://pdf.ilacprospektusu.
(2) https://my.clevelandclinic.
(3 ) https://www.menopause.org.au/
(9) https://www.ccjm.org/content/
(10) https://www.tagesschau.de/
Belgin Harzadın
Kenan Hocam çok teşekkür ederim düşüncelerimi bilimsel kanıtlarıyla onaylayan bir yazı olmuş