“TÜRK TÜTÜN TARIMI VE EKONOMİSİ TEHLİKEDE”

Bugün sağladığı yaklaşık 400 milyon dolarlık ihracat geliri ile 55 bin çiftçimizin ve ailelerinin geçim kaynağını oluşturan tütün tarımının ve ihracatının önemli temsilcilerinden olan Ege Tütün İhracatçıları Birliği’nin Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Noyan Gürel, Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’nin (TKÇS) tütün üretimine ilişkin taslak önerilerine dair açıklamalarda bulundu:  

“Türkiye Cumhuriyeti, 100. yaşını kutlayacağı 2023 yılında, dünyanın ilk 5 tarım ülkesi arasında yer almayı hedeflemektedir. Oryantal tütün, bu hedefe ulaşılmasına katkıda bulunacak önemli tarımsal ürünlerimizden biridir. Türkiye, yılda yetiştirdiği 60 bin tonun üzerinde oryantal tütünle dünyanın en büyük oryantal tütün üreticisidir. Yurtdışından, kaliteli Türk tütününe olan talep de yükselmektedir. Biz, bir yandan bu talebe yetişmek için üretimimizi artırmaya çalışırken, diğer taraftan ülke ekonomisi ve istihdamına katma değeri oldukça yüksek olan bu tarımsal ürün için tehlike çanları çalmaktadır.”

Gürel, söz konusu tehlikeyi şu sözlerle özetledi:

“Tütün üretimine ilişkin önerileri içeren TKÇS’nin 17. ve 18. maddelerine yönelik çalışmalar, son derece endişe verici bir hal almıştır. Tütün üretimine ayrılan alanların zorla azaltılması ve tütün çiftçilerine sağlanan her türlü finansal ve hatta tarımsal teknik desteğin bile yasaklanması gibi kabul edilemez tavsiyeler TKÇS’nin gündemindedir. Bunların olduğu gibi kabul edilmesi, tütün üretiminin bu koşulları uygulamayacak ülkelere kaymasına, bizim gibi tütün üreticisi ülkelerde ise ciddi ihracat kaybına ve ekonomik zararlara yol açacaktır.”

Küresel talebin devam etmesine rağmen tütün üreticisine “tütün üretme” dendiğini belirten Gürel, son olarak şunları söyledi:

“Bu çalışmalar yapılırken tüm yetkilileri sorumlu ve mantıklı kararlar almaya davet ediyoruz. Sadece ülkemizdeki 55 bin çiftçi ve ailesi için değil, geçimini tütünden sağlayan dünyadaki 30 milyon çiftçi için bu hayati önem taşımaktadır. Nitekim oryantal tütün üretiminde önemli bir ülke olan Yunanistan başta olmak üzere Avrupa Birliği ülkeleri ve birçok tütün üreticisi ülke, ulusal tarım politikalarını bu kabul edilemez önerilere karşı korumak için tepkilerini dile getirmektedirler. Mevcut taslağın nihai hale getirilmesi sürecinde, çalışma grubundaki 5 ‘anahtar ülke’den biri olan ülkemizin Türk tütününü bitirecek uygulamalara karşı çıkması büyük önem taşımaktadır.”

TKÇS’nin 17. maddesi aşağıdaki şekildedir:

 

MADDE 17: Ekonomik açıdan uygun alternatif faaliyetler için destek sağlanması 

Taraflar, gerekirse, birbirleriyle ve uluslararası ve bölgesel uzmanlık kuruluşlarıyla işbirliği içinde, tütün işçileri ve yetiştiricileri, eğer varsa bireysel satıcılar için ekonomik olarak varlıklarını sürdürebilecekleri alternatifler geliştireceklerdir.

 

TKÇS tarafından hüküm altına alınan bir diğer prensip de tütün üretiminde çevre ve insan sağlığının korunması yönündedir. Bu konu da 18. maddede şu şekilde ele alınmıştır:

 

MADDE 18: Çevrenin ve insan sağlığının korunması 

Taraflar, İşbu Sözleşme'nin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde, kendi topraklarında tütün yetiştirilmesi ve imalatı bakımından çevrenin ve çevreyle ilgili insan sağlığının korunmasına gerekli dikkati göstermeyi kabul ederler.

 

2008 yılında, TKÇS Sekretaryası 17. ve 18. maddelerle belirlenmiş bu hedeflere nasıl ulaşılabileceğine yönelik rehber ilkeler hazırlamak üzere bir Çalışma Grubu^[1] oluşturmuştur. Oluşturulan Çalışma Grubunda, Türkiye 5 “anahtar ülke”den biridir. Anahtar ülkeler taslağı Taraflar Konferansı’na sunmak üzere nihai hale getirmekle yükümlüdür. Mevcut taslağa ilişkin ülke görüşleri nihai hale getirilerek, 12 Kasım tarihinde Seul’de gerçekleşecek Taraflar Konferansı’nda oylamaya sunulacaktır.

Söz konusu taslakta tütün üreticiliği açısından sorun teşkil edecek konular şunlardır:

 

Ø  Tütün ekiminin ve buna ayrılan alanların zorla azaltılması

Ø  Tütün üretimine yılın sadece belli döneminde izin verilmesi

Ø  Tütün çiftçilerine sağlanan her türlü desteğin (finansal ve/veya teknik) yasaklanması

 

Türkiye’de 2011 yılının ilk 9 ayında toplam 68 bin ton sözleşmeli tütün üretimi yapılmıştır. İhraç edilen yaprak tütün miktarı ise 2011 yılının toplamında 68.686 ton ve yaklaşık 400 milyon dolar seviyesindedir.[2]