Türkiye’ye Japon modeli

Keyifli Yaş Alma Fuarı ve Kongresi için İzmir’e gelen Tokyo Üniversitesi Gerontoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hiroko Akiyama, geç kalınmadan ‘Bakım Sigortası’ modeline geçilmesi gerektiğini açıkladı.  Bu sigorta ile birlikte yaşlı nüfusun bir hayli rahatlayacağını belirten Akiyama, bakıma ihtiyacı olmayan kesime ise, “Bakıma muhtaç hale gelme durumunu ertelemek çok önemli. Önlemek için en önemli şey çalışmak, üretmek. İnsan hem zihinsel, hem fiziksek açıdan çalışacak. Ayrıca çevresiyle iletişimi iyi olacak. En büyük formül bu” tavsiyesinde bulundu.
 
YAŞLI NÜFUS HIZLA ARTIYOR 
Son dönemde nüfus artış hızının yüzde 1,5’un altına düşmesiyle yaşlı kesimin hızla artığı Türkiye’de, 65 yaş üzerinde birey sayısı 6,5 milyona, yani nüfusun yüzde 8,2’sine kadar dayandı. 2023 yılında yüzde 10’un üzerine çıkması ve sonrasında bu oranın yüzde 30’lara kadar artması düşüncesiyle bakıma muhtaç bireylerin nasıl bir hizmet alacağı da merak konusu oldu. Yaşanan bu artış, 2000 yılından itibaren Japonya’da hayata geçen, 40 yaşına kadar prim ödeme sistemi sonrasında bakıma muhtaç kişilere neredeyse ücretsiz hizmet sunan Bakım Sigortası’nı akıllara getirdi. Hem yaşlı bireylerin ileriye dair endişelerini bitirecek hem de ailesinin daha rahat hareket etmesini sağlayacak Bakım Sigortası sisteminin Türkiye’de uygulanması durumunda yaşlı bireylerin daha rahat bir nefes alması bekleniyor.
 
TÜRKİYE ERKEN MÜDAHALEYE BAŞLADI 
Türkiye’de ilk defa İzmir’de düzenlenen Keyifli Yaş Alma Fuar ve Kongresi için gelen Tokyo Üniversitesi Gerontoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hiroko Akiyama, Japonya tarzı bakım modelinin gerekliliklerini anlattı. Yaşlanma oranının giderek artığını ifade eden Akiyama, “Amerika’da Gerontoloji okudum. Japonya’nın yaşlanma durumuna dışarıdan bakma şansı yakaladım. Japonya çok hızlı yaşlanıyor, buna rağmen ne gerontoloji bölümü vardı ne de bununla ilgili bir çalışma yapılıyordu. Geleneksel olarak yaşlılara Japonya’da ailesi tarafından bakılıyordu. Aile dışındakilerin müdahale etmesine gerek olmadığı gibi bir görüş vardı. Toplum değişiyor buna rağmen yaşlanmayla ilgili fikirler hiç değişmiyordu, Japonya dışından bakarak insan bunları anlıyor. Hem Amerika hem Avrupa’da Gerontoloji okudum ama Japonya’da uygulanabileceğini düşünmedim. Japonya’ya döndüğümde gerontoloji bölümü kurmak biraz zaman aldı. Gerontoloji ile ilgili uygulamalar, Türkiye’ye göre Japonya’da daha geç başladığını görüyorum. Yaşlanma oranı yüzde 20’ydi.  Bu yüzden çalışmaları çok hızlıca yapmak gerekiyordu, vaktimiz kalmamıştı. Çok acele yapmazsak toplumların çok zorlanacağını görüyorum. Türkiye’deki yaşlanma durumu Japonya’nın 20 yıl önceki haline benziyor. Ama buna göre Türkiye daha erken aşamada müdahale etmeye başladı. Geniş bakış açısına sahip, harekete geçebilecek insanlara ihtiyaç var. Japonya’da aile baksın fikri çok yaygındı, değiştirmesi çok zordu. Bunu değiştirmek için geniş vizyona sahip lidere ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Bu açıdan Akdeniz Üniveristesi’nden Prof. Dr. İsmail Tufan’ın uygun bir lider olduğunu görüyorum. Türkiye’de de o hareket ettikçe çevresindekiler onu destekleyecek ” dedi.  
 
JAPONYA’DA 2000’DE BAŞLADI 
Yaşlanma sorununda devletin de elinden geleni yapması gerektiğini ifade eden Akiyama,” Devletin insanları güçlendirmek, bilgilendirmek, bilinçlendirmek, güçlendirmek gerektiğini düşünüyorum. Türkiye’de yaşlılar daha da yaşlanacak. Yaşlı nüfusun daha da artacağını düşünüyorum. Bakım sigortası kesinlikle gerekiyor. Japonya’da bakım sigortası 2000 yılında başladı. Japonya’da hayata geçen bakım sigortası ile ilgili bilgiler veren Akiyama, “Bakım sigortası başladıktan sonra aileler çok rahatladı. Bakıma muhtaç hale gelmekten herkes korkardı, artık bu kaygı bitti. Annem 96 yaşında, bakım sigortasından faydalanıyor. Günlük bakım evine gidiyor. ücretsiz tekerlekli sandalye sağlandı.  Annem kız kardeşim ile yaşıyor. Kardeşim işi olduğunda kısa süreli bakıma bırakıyor annemi. Günlük bakım evine gidiyor. O zaman da kız kardeşim rahat zaman geçiriyor. Bakım sigortasıyla hizmetlerin yüzde 90 karşılanıyor. Para konusunda kimse endişelenmiyor. Hem aile rahat oluyor, hem de yaşlılar rahatlıyor. Kişi ister çalışsın ister çalışmasın 40 yaşına kadar prim biriktiriyor. Bunu yapmak zorunda. Gençliğinden bu yana biriktirdiği için ilerisini düşünmesine gerek kalmıyor.
 
Bakım Sigortası Nedir?
Yaşlı veya engelli olan evde bakıma ihtiyacı olanlara sigorta sayesinde bakım desteği verilecek ve evde bakım için devlet tarafından çalıştırılacak eğitimli olan kişeler bakım yapacak. Hem binlerce kişiye istihdam yaratılmış olacak hem de yaşlılar sağlıklı ve bilinçli yaş alacak. Asgari ücretle çalışmakta olan bir işçinin aylık olarak maaşından cüzi bir miktar kesilecek bir kısmını işveren ödeyecek en büyük katkıyı da devlet verecek. 
 
Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. İsmail Tufan, “Japon kültürü bize çok uygun bir kültür. Bazı ortak yönlerimiz var. Ayrıca bilimde araştırmada ve uygulamada bence dünyada en iyiler. Bundan ötürü gerontoloji bölümünü kurarken bir hedefim vardı, Japon bir öğretim üyesini bölümümüzde istihdam etmekti. Dr. İkuko Murakami’yi bölümümüze öğretim üyesi olarak aldık ve Dr. Murakami üzerinden Tokyo Üniversitesi Gerontoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hiroko Akiyama ile daha etkin bir iletişime geçtik. Akiyama bize el verdi. Öğrencilerimiz, ülkemiz bundan kazançlı. Yürüttüğü projeler gördüm, hayranlık duyuyorum. Dünyada eşi benzeri olmayan projeler yürütüyorlar umarım Türkiye’de de hayata geçirebiliriz” diye konuştu.