Bergamot Mu? Bergamut Mu?

Teos’un Bahçesi’nden merhaba,

Kışkırtıcı bir narenciye konuşacağız, yanaşın! Kiminin ‘bergamot’ kiminin ‘bergamut’ dediği bu narenciye üyesinin adı ve menşei ile ilgili çeşitli görüşler bulunur. Bazıları, bergamot ağacının Haçlı Seferleri sırasında Avrupa'ya getirildiğini ve adının "Bey Armudu" kelimesinden geldiğini ileri sürerken; kimilerine göre ilk olarak Kristof Kolomb tarafından Kanarya Adaları'ndan ithal edilmiştir. Bir diğer görüş ise; adını, en çok yetiştiği yer olan İtalya'nın Bergamo kentinden aldığı yönündedir. Adının izini sürmek yerine biz, bergamotun özelliklerinden ve kokusundan bahsedelim.

Rutaceae familyasına ait olan ve öncelikle uçucu yağ üretimi için kullanılan Bergamot (Citrus bergamia), günümüzde parfümeri ve gıda endüstrisinde önemli bir yere sahiptir.


Oldukça seyrek dalları bulunan ağaç, genellikle 4 metre kadar büyür. Yıldız şeklindeki küçük beyaz çiçekleri, pürüzsüz yaprakları, portakal ve greyfurt karışımına benzeyen ancak şekil bakımından armuda benzeyen meyveleri ile karakterizedir. Meyveler olgunlaştıkça renkleri yeşilden sarıya döner. Ülkemizde Akdeniz’in doğusundaki kıyılarda Adana, Hatay ve Mersin çevresinde yetişir.

Tatlı bir tazelik hissi veren bergamot, Avrupa'da 1600'lerin sonları ve 1700'lerin başlarında Eau De Cologne’da kullanılmıştır. Ferahlatıcı ve canlandırıcı koku profili ile formülasyonlarda günümüzde de popülerliğini korumaktadır. Temel narenciye notlarını taşımakla birlikte meyvemsi, tatlı, sıcak ve hafif baharatlı, çiçeksi etkileri de barındırdığından diğer narenciyelerden farklı ve cezbedicidir. Kadın ve erkek parfümlerinde, farklı birçok karakterde parfümde genelde üst notlarda kullanılan bergamot, formülasyonun profilini uyumlu hale getirmekle kalmaz ayrıca kokuyu geliştirir.

Kokusu hakkında fikir vermesi için önemli bir ipucu paylaşalım. Uluslararası üne sahip Earl Grey çayının karakteristik aromasını bergamot verir. Lezzeti, kokusu canlanmıştır sanırım.

Bergamot meyvelerinin kabuklarından soğuk sıkım yöntemi ile yağ elde edilir. Bergapten içeriği sebebiyle bergamot yağı içeren bir ürün cilde uygulandıktan sonra 12 saat içerisinde güneşe maruz kalındığı takdirde ciltte lekelenmelere sebep olur. Bu sebeple, kozmetik ürünlerde kullanılan bergamot yağı genelde soğuk sıkımdan sonra ileri işlemden geçirilmiş (rektifiye edilmiş) ve bergapten içeriği uzaklaştırılmış olarak tercih edilir.

Ana uçucu bileşenleri limonen, linalil asetat, linalool, γ-terpinen ve β-pinen olan bergamot yağı, girdiği formülasyona tazelik ve yayılma sağlar. Genellikle karabiber, servi, günlük ağacı, ada çayı, ıtır-geranium, biberiye, sandal ağacı, mandalina, vetiver ve ylang ylang yağları ile kombinlenir.

Earl Grey çayı dışında bergamotla henüz tanışmamış olanlar için bu paylaşımın vesile olmasını ve neşeli bir yaz geçirmenizi dilerim.

Sağlıklı Günler