Ne Ola Bu Paçuli?

Teos’un Bahçesi’nden merhaba,

Rock’N Roll bir bitki konuşacağız. Paçuli. İsmi de çok havalı olan bu bitki, Endonezya’ya özgü olsa da; dünya çapındaki ününü 1960-1970 lerde ABD ve Avrupa'daki hippi hareketine borçludur. Kuvvetli kokusu sayesinde paçuli; alkol ve bazı yasa dışı otların kokusunu bastırdığından, tütsüler ve esans yağı olarak Hippiler tarafından tercih edilirmiş.

Buraya kadar okuyanların zihninde, ya dövmeli deri pantolonlu, motosikletli Hard Rock karakterler; ya da başında çiçeklerle, karavanın yanında ateş başında barış ve aşk şarkıları söyleyen karakterler oluştu sanırım. Hadi ön yargılarımızı yıkalım. Türkçe’de sıklıkla Paçuli desek de dilimize Arapçadan geçme bir adı daha var bu özel bitkinin. Tefarik. Türk Dil Kurumu sözlüklerinde karşılığına baktığımızda şöyle ifade ediliyor:
Tefarik: bitki bilimi, Yüksekliği 60-100 santimetre olan, büyük yapraklı ve beyaz çiçekli bir bitki (Pogostemon patchouly)
Çiçek çocuk imajı, oldu mu mütedeyyin birey? Demek ki ön yargı ile yaklaşmak yerine tanıyıp karar vermekte fayda var. Hadi, tanıyalım o zaman.

Latince adı Pogostemon cablin olan paçuli, büyük yapraklı, pembe veya beyaz çiçekli bir bitkidir. 60-100 cm yüksekliğe ulaşabilir. Yaprakları ve dalları yılda birkaç kez hasat edilebilir.

Yaprakların ve bazen dalların kurutulup buharla distile edilmesiyle elde edilen paçuli yağı, hem erkek hem kadın kokuları için önemli bir bileşendir. 1 Ton taze paçuli kurutulduğunda yaklaşık 200 Kg ağırlığa düşer, bu miktardan da 4-5 Kg Paçuli yağı elde edilebilir.

Tarihte çeşitli dönemlerde farklı imajlarla eşleştirilse de günümüzde her türden parfümde sıklıkla dip nota olarak kullanılmaktadır. Paçuli, içeriğindeki Patchoulol (Paçuli alkolü) sayesinde sakinleştirici ve dengeleyici bir etki yaratır. Formülasyona derinlik getiren, aynı zamanda tazeliği ortaya çıkaran karakteristik bir aromatik yapıya sahiptir. Bunların yanı sıra sabitleyici (fiksatif) etkileri ile kalıcılığa katkı sağlar.

Güçlü, odunsu ve topraksı kokusu ile tütsülerde, çiğneme tütünü üretiminde ve alternatif tıpta da kullanılmaktadır.

Paçuli yağının uyumlu bir karakteri vardır. Sandal ağacı, bergamot, nane, ıtır, lavanta, adaçayı, portakal, ylang ylang, vetiver, biberiye, limonotu, zencefil gibi birçok uçucu yağ ile rahatlıkla ve uyumla kullanılır. Bu uyumu sayesinde sektörel üretim yapanların yanı sıra kendi parfümlerini yapanlar da paçuli yağını genellikle tercih ederler.

Açık ve koyu renk olmak üzere iki tür Paçuli yağı vardır. Her ikisi de aynı türden elde edilmelerine rağmen, damıtıldıkları kaplar yağın rengini belirler.

Damıtma işlemi esnasında paslanmaz çelik kullanıldığında, elde edilen yağın rengi açık veya koyu kehribardır. Damıtma işleminde dökme demir aksam kullanıldığında ise elde edilen yağ koyu kahverengi olur. Kısacası birçok koku ve ortama uyumlu olan paçulinin tek nazı, damıtılmada kullanılan aksamın demir olması durumunda renginin koyulaşmasıdır. Kokusunda ise herhangi bir değişim olmaz. Bizim Paçuli, yine de uyumlu kimliğine ters düşecek bir olay çıkarmaz.

Paçuli gibi uyumlu, huzurlu ve derin kalabileceğimiz sağlıklı günler dilerim.